Í síðasta pistli
var sagt frá því er Guðrún á Arnarnesi flúði fyrst til Gríms á Hofi og síðan
norður á Siglunes til fyrrverandi tengdaföðurs síns, Þorvarðs kamphunds sem þar
bjó. Þar var hún lengi, er sagt.
Þar kom þó að
gerðar voru ráðstafanir til að Guðrún færi til bús síns og manns, hvort sem hún
vildi eða ekki. Þorvarður fór á hverju sumri með fullt skip af föstumat, þurran
fisk og annað þess háttar, inn til héraðs í Eyjafirði og seldi bændum. Nú fór
hann af stað, sigldi inn eftir firði með skipið fullt af varningi og Guðrúnu
með sér. Þorvarður fór til Gása, segir í Guðmundar sögu dýra. Þar var kaupskip
þá statt, og tjaldaði Þorvarður og Guðrún var í tjaldi með honum.
Þórður
Þórarinsson höfðingi í Laufási og synir hans þrír, m.a. Hákon, voru þar á
kaupstefnunni, og bar svo við að þau Hákon og Guðrún rákust hvort á annað. Þau
höfðu raunar oft sést áður, en aldrei ræðst við, en nú tóku þau tal saman.
Hákon kom á hverjum degi til að tala við Guðrúnu á meðan þau voru þar.
Nú lauk
kaupstefnunni. Þorvarður sigldi með Guðrúnu út með firði og setti hana af á
Arnarnesi og lét hana fara heim til bónda síns og bús.
Nú tók Hákon
Þórðarson að venja komur sínar í Arnarnes og „fór því fram vetur allan.“ Loks
sagði Guðrún Hákoni að hann skyldi hætta að koma á meðan Hrafn væri á lífi, en
gaf í skyn að hann mætti koma þegar Hrafn væri dauður. Hákon var fljótur að
bregðast við áskoruninni og var það einn dag að þau sátu á þverpalli, Hákon og
Hildibrandur bróðir hans og Guðrún og „töluðu lágt en Hrafn sat í bekk og reist
spón því að hann var hagur maður.“ Risu þá upp þeir bræður og hafði Hákon
spjót, sem hann stakk í brjóstið á Hrafni. Síðan veitti Hákon Hrafni annað sár,
og varð svöðusár. Gengu þeir bræður út við svo búið
Hrafn tók öxi er
þar lá hjá og hugðist ráðast á þá bræður en Guðrún bað hann að vera kyrran.
Hrafn lá síðan þrjár nætur í sárum sínum og andaðist síðan.
Hákon og þeir
Laufássmenn voru frændur Guðmundar dýra, Hákon var bróðursonur hans. Höfðingjum
þótti uppgangur Guðmundar ærinn, hann hafði látið taka af Vöðlaþing og réði nú
öllum málum í héraðinu sjálfur. Sagði hann að stórdeilur yrðu á þinginu og
betra að hafa það ekki.
Andstæðingar
Guðmundar hugðu sér gott til glóðar vegna vígs Hrafns, og brást Guðmundur við
með því að bjóða bróður Hrafns, Erlendi presti til sín og bauð honum bætur
eftir bróður sinn. Haldinn var fundur á Steinastöðum gegnt Bakka í Öxnadal og
voru þar málsaðilar, þar á meðal Þórður bróðir Guðmundar og synir hans, þar á
meðal Hákon sem vegið hafði Hrafn. Þórður gerði þá kröfu að Guðrún greiddi
helming bóta fyrir Hrafn, því hún hefði ráðið honum bana. Það vildi Guðrún
ekki.
Var þá gerð sætt um
víg Hrafns og voru gerð 15 hundruð fyrir það. Guðmundur greiddi þegar sektina
og lét þá Skagfirðinga hafa tvær jarðir sem hann átti, Hálfdanartungu (í
Norðurárdal í Skagafirði) og Uppsali, næsta bæ við Silfrastaði. Höfðingjar í
Eyjafirði uggðu ekki að sér og fréttu ekki af sættinni fyrr en eftir að henni
var lokið.
„Síðan fékk Hákon
Guðrúnar og var við hana harður og kvað sér eigi skylud það verða að hennar
menn stæðu yfir höfuðsvörðum hans.“
Sagan af Guðrúnu
er afar athyglisverð, því svo virðist sem sagan af henni, og af Þorgerði
Þorgeirsdóttur á Brattavelli á Árskógsströnd sé sögð að einhverju marki til að
vara við því að konur eigi jarðir og standi fyrir búi. Af því hljótist ekkert
annað en vandræði. Á hinn bóginn má líka segja að saga Guðrúnar sé tragísk, í
raun hetjusaga, því Guðrún sætti sig ekki við örlög sín. Hún sætti sig ekki við
að forráðamenn sínir veldu handa sér eiginmann út frá hagsmunum þeirra og
bandalagsþörf, og gerði uppreisn gegn því.
Í öðru lagi er
afar athyglisvert að jarðirnar tvær, Arnarnes og Brattavöllur eða Brattavellir
eins og hún hét síðar, skyldu hafa verið sjálfseignarjarðir. Hólastóll eignaðist
síðar Brattavelli, á síðari hluta 15. aldar eða fyrri hluta þeirrar 16.
Arnarnes komst í eigu Möðruvallaklausturs, sennilega á 14. öld. Ef til vill
hafa margar jarðir á þessu svæði, Gálmaströnd og Árskógsströnd „út frá
Svarfaðardal“ eins og segir í Guðmundar sögu dýra, verið sjálfseignarjarðir á
12. og 13. öld og jafnvel fram á þá 14.
Engin ummæli:
Skrifa ummæli